คุยกับหมอโรคหัวใจ

การดูแลสุนัขที่เป็นโรคหัวใจนั้น ไม่เพียงแต่การดูแลป้อนยาให้สม่ำเสมอ และการดูแลเรื่องอาหารการกินเท่านั้น เราต้องมีการเตรียมรับมือกับเหตุฉุกเฉินต่างๆ ที่เกิดจากโรคหัวใจ ที่เราอาจจะพบได้เมื่ออยู่ที่บ้าน เช่น การเป็นลม การหายใจลำบาก เป็นต้น ภาวะฉุกเฉินทางโรคหัวใจ เป็นอาการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันและมีอาการที่รุนแรงจนสามารถทำให้ถึงแก่ชีวิตได้ถ้าไม่ได้รับการรักษาที่ทันท่วงที ฉะนั้นเรามาทำความรู้จักอาการสำคัญที่จะพบได้และวิธีการช่วยเหลือก่อนส่งตัวถึงสัตวแพทย์กันค่ะ

ปัจจุบันมีสุนัขและแมวได้รับการวินิจฉัยและดูแลทำการรักษาโรคหัวใจมากขึ้น เนื่องด้วยเรามีอุปกรณ์ที่ทันสมัย โรคหัวใจเป็นโรคที่สามารถพบได้บ่อยในสุนัขสูงวัย และในสุนัขบางพันธุ์มีความเสี่ยงเป็นโรคหัวใจ เช่น โรคลิ้นหัวใจรั่ว ในสุนัขพันธ์เล็กได้แก่ ปอมเมอเรเนี่ยน พุดเดิ้ล ยอร์คเชียร์ เทอเรีย ชิสุ หรือโรคกล้ามเนื้อหัวใจขยายใหญ่

การดูแลสุขภาพหัวใจในสุนัขป่วยโรคหัวใจ เป็นการดูแลแบบองค์รวม ไม่ว่าจะเป็นการป่วยในระยะที่ยังไม่แสดงอาการป่วย (asymptomatic) หรือระยะที่แสดงอาการป่วยแล้ว (symptomatic) ซึ่งในกลุ่มแรกอาจมีการใช้ยาตามความเหมาะสม ส่วนในกลุ่มหลังจำเป็นต้องมีการใช้ยาประกอบการรักษาด้วยเสมอ

ยาโรคหัวใจ เป็นสิ่งที่สำคัญมากๆ ในการบรรเทาและรักษาอาการของโรคหัวใจ ถึงแม้พวกเราจะป้อนยาให้น้องสุนัข ได้ตรงเวลาตามคำสั่งของสัตวแพทย์ แต่เดี๋ยวก่อนนะคะ เราจะแน่ใจได้อย่างไรว่า ยานั้นมีคุณภาพที่ดีพอๆ เหมือนออกมาจากแหล่งผลิต ไม่ว่าจะเป็นยาหรืออาหารก็ต้องมีการเก็บรักษาที่ถูกวิธี เพราะการเก็บรักษาที่ไม่เหมาะสม จะทำให้เกิดการเสื่อมสภาพ ถ้าเป็นอาหารก็จะบูดเน่า สารอาหารก็หายไป แล้วถ้าเป็นยาล่ะ

เคยสงสัยมั้ยคะ ยาโรคหัวใจที่คุณหมอจ่ายมาให้น้องสุนัขนั้น คือยาอะไรบ้าง และแต่ชนิดมีผลต่อสุนัขอย่างไร ทำไมหมอหัวใจถึงกำชับนักหนาในการป้อนยาให้สม่ำเสมอ การรักษาโรคหัวใจนั้นจะแตกต่างกันตามชนิดโรคหัวใจที่เป็นค่ะ หากเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดอาจจะต้องรักษาด้วยการผ่าตัดแก้ไข ในขณะที่อาการโรคหัวใจอื่นนั้นต้องได้รับการควบคุมด้วยยารักษาโรคหัวใจ

เมื่อพาสุนัขไปพบสัตวแพทย์และหากสุนัขของเราได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคหัวใจ เชื่อว่าสิ่งแรกที่วิ่งเข้ามาในหัวของเจ้าของสัตว์เลี้ยงหลายท่านคือภาพอาการที่รุนแรงของโรคหัวใจ เช่น การเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวหรืออาการหัวใจวายแบบที่เราเห็นกันได้บ่อยๆ ในภาพยนตร์หรือซีรีส์ แต่เชื่อหรือไม่ครับว่า แท้จริงแล้วคำว่าโรคหัวใจในสุนัขมีความหมายที่กว้างกว่านั้น และโรคหัวใจส่วนใหญ่ที่เราเจอกันในทางคลินิกเป็นโรคที่มีการดำเนินไปอย่างเรื้อรังและประกอบด้วยระยะต่างๆ

โรคความดันโลหิตสูงเริ่มมีการพูดถึงมากขึ้นเนื่องจากส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและอายุของน้องหมามากขึ้น ภาวะความดันโลหิตสูงหรือ systemic hypertension นั้นเป็นภาวะที่มีการเพิ่มสูงขึ้นของความดันโลหิตในขณะหลอดเลือดหดตัว (systolic blood pressure, SBP) เป็นระยะเวลานาน เนื่องจากภาวะนี้ความรุนแรงจะไม่ได้เกิดขึ้นกับชีวิตของน้องหมาแบบฉับพลัน แต่ความเสียหายจะค่อย ๆ เกิดขึ้นต่อเนื่อง ในร่างกายที่ “อวัยวะเป้าหมาย”

อาการหอบ หมายถึง อาการที่สุนัขหายใจถี่กว่าปกติ โดยปกติเราสามารถเห็นอาการหอบของสุนัขได้บ่อยๆ เช่น หลังจากวิ่งเล่นออกกำลังกาย หลังจากเห่า หรือในสภาพอากาศร้อน โดยเมื่อสุนัขได้พักสักครู่หรือหลีกเลี่ยงสภาพอากาศร้อน อาการหอบก็จะหายไปเอง โดยที่สุนัขไม่ได้มีความผิดปกติอะไร แต่หากว่าอาการหอบเหล่านี้ไม่หายไป แล้วรู้สึกผิดสังเกต เราจะทำอย่างไร มาทำความรู้จักกับอาการหอบกันค่ะ

หัวใจเป็นอวัยวะที่สำคัญของร่างกาย เมื่อหัวใจทำงานเสื่อมลงหรือมีความผิดปกติก็สามารถส่งผลกระทบต่ออวัยวะสำคัญอื่นๆ ได้ด้วย สุนัขที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคหัวใจนั้น จะแบ่งกลุ่มหลักๆ ได้สองกลุ่ม คือ กลุ่มที่ยังไม่แสดงอาการและกลุ่มที่แสดงอาการ ในกลุ่มที่อยู่ในระยะแสดงอาการแล้ว

เมื่อพูดถึงเรื่องของ “ความเชื่อ” แล้วนั้น คงปฏิเสธไม่ได้เลยว่าเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับสังคมไทยมาอย่างแน่นแฟ้นและยาวนาน ไม่ว่าจะเป็นความเชื่อเกี่ยวกับวิธีการดูแลสุขภาพ การปฏิบัติตัว การรับประทานอาหาร ไม่เว้นแม้แต่ความเชื่อเกี่ยวกับการดูแลสัตว์เลี้ยง ที่ในหลายๆ ครั้งถูกส่งต่อกันมาในหลากหลายวิธี ตั้งแต่ปากต่อปาก ตำนาน ไปจนถึงวิธีการอื่นๆ โดยเฉพาะในยุคปัจจุบันที่เทคโนโลยีการสื่อสารมีการพัฒนาไปอย่างก้าวกระโดด ทำให้ข้อมูลข่าวสารสามารถส่งต่อกันได้อย่างรวดเร็วและแพร่หลาย ผ่านช่องทางต่างๆ โดยเฉพาะช่องทางยอดฮิตอย่างโซเชียลมีเดีย

น้องโรวา ดัลเมเชียนอายุ 2 เดือน มาตรวจสุขภาพเพื่อทำวัคซีนเข็มแรก คุณหมอประจำบ้านตรวจพบเสียงลิ้นหัวใจรั่ว ดังฟู่วววววว ๆๆๆ จากการใช้สเตทโตสโคปฟังเสียงหัวใจ จึงรีบส่งตัวมาพบคุณหมอเฉพาะโรคหัวใจ คุณแม่ของน้องเล่าให้ฟังว่า

สุนัขเป็นโรคหัวใจ ไม่ใช่เรื่องน่ากลัว... ต้องทำความเข้าใจก่อนว่า โรคหัวใจ (heart disease) หมายถึง การที่หัวใจมีความผิดปกติเกิดขึ้น โดยอาจมีสาเหตุมาจากโครงสร้างของหัวใจ หลอดเลือด หรือลิ้นหัวใจอย่างใดอย่างหนึ่งหรือมากกว่าหนึ่งอย่างก็ได้