เมื่อสัตว์เลี้ยงของเรา มีอาการที่ผิดปกติ เช่น เหนื่อยง่าย หายใจลำบาก มีอาการไอแห้งบ่อย ๆ ในสุนัข หรือแสดงอาการไม่ใช้สองขาหลังเฉียบพลัน ซึ่งมักพบได้บ่อยในแมว เจ้าของควรนำสัตว์เลี้ยงไปพบสัตวแพทย์ หลังจากทำการตรวจวินิจฉัยโดยสัตวแพทย์แล้ว ถ้าพบว่าความผิดปกตินั้นเกิดจากภาวะหัวใจล้มเหลวในสัตว์เลี้ยง การจัดการที่บ้านอย่างเหมาะสมก็มีส่วนสำคัญมากในการช่วยดูแลรักษาสัตว์เลี้ยงให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น การประเมินอาการที่บ้าน สามารถทำได้หลายอย่าง
การหมั่นสังเกตอาการทั่วไปในชีวิตประจำวันของสัตว์เลี้ยง ตั้งแต่ความอยากอาหาร การแสดงอาการอ่อนเพลีย นอนเยอะกว่าปกติ การกินน้ำที่มากหรือน้อยเกินไป การอาเจียนหรือถ่ายเหลว แสดงอาการไอแห้งๆ เพิ่มขึ้น น้ำหนักที่ลดลงหรือเพิ่มผิดปกติ ท้องกางมากกว่าปกติ อาการเหล่านี้ช่วยให้สามารถประเมินอาการป่วยของสัตว์เลี้ยงเบื้องต้นได้ดี ซึ่งอาการที่เปลี่ยนแปลงไป อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น มีภาวะของโรคหัวใจที่มากขึ้น ผลข้างเคียงจากยาที่ได้รับ หรือเป็นอาการป่วยจากระบบอื่นๆ ของร่างกาย เป็นต้น ซึ่งหากสัตว์เลี้ยงมีอาการผิดปกติ แนะนำให้เจ้าของรีบพาไปพบสัตวแพทย์ เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาอย่างทันท่วงที ซึ่งจะช่วยชะลอความรุนแรงของโรคได้
ในภาวะปกติ สัตว์เลี้ยงควรหายใจในขณะหลับประมาณ 15-20 ครั้งต่อนาที เพราะฉะนั้นหากสัตว์เลี้ยงมีอัตราการหายใจในขณะหลับ มากกว่า 35 ครั้งต่อนาที อาจแสดงถึงการเกิดภาวะน้ำท่วมปอดได้ ในสัตว์เลี้ยงที่มีปัญหาโรคหัวใจ จึงควรรีบพาไปพบสัตวแพทย์เพื่อทำการตรวจรักษาเพิ่มเติม
โดยส่วนใหญ่สัตว์เลี้ยงที่เข้าสู่ภาวะหัวใจล้มเหลว สัตวแพทย์มักจะแนะนำให้กินอาหารที่มีทั้งพลังงานและปริมาณโซเดียมที่เหมาะสมในแต่ละระดับของโรค โดยในสัตว์เลี้ยงที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวอย่างรุนแรง แนะนำให้ลดปริมาณโซเดียมในอาหารลง และหลีกเลี่ยงการให้กินอาหารคน (people food) เนื่องจากมีปริมาณโซเดียมที่มากกว่าที่สัตว์เลี้ยงต้องการ และมีผลทำให้หัวใจมีการทำงานที่หนักมากขึ้น
ในสัตว์เลี้ยงที่เข้าสู่ภาวะหัวใจล้มเหลวแล้ว นอกจากอาการเหนื่อยง่ายขึ้นหลังออกกำลังกายแล้ว ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่เข้มข้นเกินไป เพราะจะทำให้สัตว์เลี้ยงเกิดอาการตื่นเต้นมากเกินไป ส่งผลให้หัวใจเต้นเร็วมากขึ้น และอาจเกิดภาวะเลือดไปเลี้ยงสมองไม่ทันในชั่วขณะนึง ส่งผลทำให้มีอาการลิ้นซีด อ่อนแรงเฉียบพลัน หรือแสดงอาการเป็นลมได้ เจ้าของจึงควรระมัดระวังและเฝ้าดูขณะออกกำลังกายทุกครั้ง หรือในสัตว์เลี้ยงที่มีภาวะของโรคหัวใจรุนแรง สัตวแพทย์ก็อาจแนะนำให้หลีกเลี่ยงการออกกำลังกาย
จะเห็นได้ว่า สัตว์เลี้ยงที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว นอกเหนือจากการรักษาด้วยการกินยาและพบสัตวแพทย์อย่างสม่ำเสมอแล้ว การจัดการดูแล สังเกตอาการที่บ้าน มีส่วนสำคัญอย่างมาก ที่จะช่วยในการเพิ่มคุณภาพชีวิตและอายุที่ยืนยาวมากขึ้นของสัตว์เลี้ยงได้
บทความนี้เขียนโดย
สพ.ญ. นภาเพ็ญ วชิรธาดา
